همه چیز درباره‌ی روزه آب و کاهش وزن که باید بدانید

روزه آب یا رژیم آب درمانی به نوعی از ر‌ژیم غذایی گفته می‌شود که فرد در طول آن اجازه ندارد از طریق خوردن مواد غذایی کالری دریافت کند. به عبارتی دیگر‌، این فرد اگر می‌خواهد چیزی مصرف کند فقط باید آب بنوشد. اگر فردی تصمیم گرفته روزه آب بگیرد، باید مشخص کند چند روز در هفته قصد انجام این کار را دارد. برای مثال اگر مشخص شده که دو روز در هفته قرار است بر پایه‌ی این رژیم غذایی بگذرد، فرد در طول این دو روز به هیچ عنوان نباید چیزی مصرف کند و فقط باید آب بنوشد. باور بر این است که این نوع رژیم غذایی باعث کاهش قابل توجه وزن و بهبود سلامتی می‌شود. اما در اثر نخوردن غذا به مدت طولانی، به خصوص برای کسانی که عادت به این رژیم غذایی ندارند، ممکن است به بدن آسیب زیادی وارد کند. در نتیجه تصمیم گرفتیم به بررسی روزه آب بپردازیم و ببینیم آیا رژیم غذایی درستی هست یا خیر.

روزه آب

روزه گرفتن در لغت به معنای کاهش مصرف مواد غذایی است که یک فرد در طول شبانه روز برای دریافت انرژی لازم وارد بدن خود می‌کند. هزاران سال است که روزه گرفتن در میان مردم نقاط مختلف جهان به منظور سالم نگه داشتن بدن انجام می‌شود و فوائد بسیاری هم دارد. اما هر کشور یا هر قومی، رژیم غذایی خاص خود را در دوران روزه داشته و دارند. برای مثال یک سری از افراد طبق رژیم ۱۶/۸ پیش می‌روند (۱۶ ساعت نخوردن، ۸ ساعت خوردن)، برخی دیگر مدل ۲۰/۴ (۲۰ ساعت نخوردن، ۴ ساعت خوردن) آن را در پیش می‌گیرند، برخی از افراد رژیم غذایی مبتنی بر سبزی‌جات دارند، دسته‌ای از مردم هم لبنیات را به عنوان وعده‌ی اصلی در رژیم غذایی خود مصرف می‌کنند و بسیاری موارد دیگر که اگر بخواهیم تک به تک به بررسی آن‌ها بپردازیم قطعا از حوصله‌ی متن خارج خواهد بود. (روزه‌ی اسلامی هم یک نوع رژیم غذایی محسوب می‌شود).

یکی از عجیب‌ترین و شاید بتوان گفت سخت‌ترین نوع رژیم غذایی هم روزه آب یا رژیم آب درمانی است. بسیاری از روزه‌ها با هدف لاغری و بهبود سلامتی کلی بدن انجام می‌شوند اما یک سری اهداف دیگر هم دارند اما آب درمانی تمام تمرکز خود را روی لاغری گذاشته، هرچند گفته می‌شود فوائد زیادی هم دارد. برای مثال مطالعات نشان داده که روزه آب درمانی می‌تواند تأثیر مثبتی در کاهش ابتلا به بیماری‌های مزمن داشته باشد و فرایند خودخواری یا اتوفاژی را شبیه‌سازی کند. خودخواری یا اتوفاژی بدین معناست که یک سلول، اجزای خود را در غشایی بسته‌بندی می‌کند، سپس این مجموعه با اندامک‌های بازیافت سلول درمی‌آمیزد تا آنزیم‌های لایزوزوم، مواد مورد نظر را تخریب کنند. بدین ترتیب بخش‌های بلا استفاده تخریب می‌شوند تا انرژی کافی برای تولید بخش‌های جدید به دست بیاید.

روزه آب، به عنوان نوعی درمان پزشکی، در قرن نوزدهم توسط دکتر هربرت شلتون در آمریکا معرفی شد. در اواسط قرن بیستم، در محیط‌هایی که تحت نظارت پزشکی قرار داشتند برای کاهش وزن بیمارانی که از چاقی مفرط رنج می‌بردند استفاده می‌شد. با این حال، روزه آب به دلیل عدم کارایی و نگرانی افراد در مورد ایمنی خود، خیلی زود از بین رفت.

از دهه ۱۹۸۰، به لطف تحقیقات گسترده‌ای که در رابطه با روزه‌داری صورت گرفته، مزایای فیزیولوژیکی بالقوه روزه آب هم مشخص‌تر شده که ممکن است در مدیریت بیماری‌های متابولیک، بیماری‌های التهابی مزمن، بیماری‌های قلبی عروقی، سندرم‌های درد و حتی شرایط روان‌تنی مفید باشد. علاوه بر این، روزه آب متناوب همراه با رژیم غذایی سالم و تغییرات سبک زندگی، به عنوان یک روش موثر برای کاهش وزن شناخته می‌شود.

به صورت کلی متأسفانه راجع به روزه آب درمانی تحقیقات زیادی صورت نگرفته که بخواهیم با قاطعیت در رابطه با تمام تأثیرات آن صحبت و مثال‌های متعددی را مطرح کنیم. کما اینکه برخی از افراد بنا به دلایل مختلف با در پیش گرفتن این رژیم غذایی با مشکلات زیادی مواجه شده و بیمار می‌شوند. در نتیجه پیشنهاد می‌شود قبل از اینکه به گرفتن روزه آب اقدام کنید حتما تجربیات افراد مختلفی را که روزه آب را می‌شناسند در نظر بگیرید. اما در این مطلب با توجه به شواهد موجود به این موضوع می‌پردازیم که روزه آب درمانی چگونه است و چطور به سلامتی و لاغر شدن بدن کمک می‌کند.

روزه آب چگونه است؟

روزه آب به نوعی از روزه گفته می‌شود که در طول آن شما نمی‌توانید جز آب چیز دیگری مصرف کنید. البته برخلاف روزه‌ی اسلامی یا مدیترانه‌ای، شما در این نوع رژیم غذایی به مدت بسیار محدودی از غذا خوردن دست می‌کشید چون اگر بدن به مدت طولانی نتواند کالری دریافت کند، آسیب دیده و بیمار می‌شود. بنابراین نباید یک روزه آب را برای مدت طولانی در پیش بگیرید. از جمله دلایلی که باعث شده افراد زیادی به روزه آب درمانی علاقه‌مند شوند عبارت‌اند از:

• دلایل مذهبی و دینی
• لاغری
• سم‌زدایی
• فوائد گوناگون برای سلامت بدن
• آماده‌سازی بدن برای یک شرایط پزشکی

به صورت کلی، اصلی‌ترین دلیلی که باعث می‌شود مردم مختلف به روزه آب درمانی روی بیاورند، سلمات کلی بدن است چون اگر طبق اصول صورت بگیرد می‌تواند از بروز یک سری سرطان خاص، بیماری‌های قلبی و دیابت جلوگیری کند. علاوه بر این‌ها، روزه آب درمانی همانطور که گفته شده اتوفاژی را شبیه‌سازی می‌کند؛ فرایندی که طی آن بدن شما بخش‌های خطرناک و مرده‌ی سلول‌ها را با نمونه‌های جدید جایگزین می‌کند.

بعد از روزه آب، یک نوع روزه‌ی دیگر مبتنی بر نوشیدنی‌جات هم پایه‌گذاری شده که در آن یک فرد فقط می‌تواند مخلوطی از آب لیمو، آب، شیره‌ی افرا و فلفل کاین را چندین بار در طول روز به مدت یک هفته مصرف کند. اما به خاطر ذاعقه‌های مختلف،‌ روزه آب بیشتر در بین افراد مختلف جا افتاد تا ترکیب عجیبی که اشاره کرده‌ایم.

روزه آب اگر طبق اصول خود پیش نرود و یک فرد مدت زمانی طولانی آن را در پیش بگیرد، می‌تواند اثرات منفی بسیار خطرناکی روی بدن بگذارد به گونه‌ای که شاید به بدن یک فرد حتی آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد شود.

• ۲۰ خوراکی که مصرف آن‌ها باعث می‌شود در زمستان گرم بمانید

چگونه روزه آب بگیریم؟

همانطور که در بالا اشاره شده، تحقیقات کمی روی رژیم غذایی آب درمانی صورت گرفته اما پیشنهاد می‌شود به هیچ عنوان با اختیار خود چنین کاری انجام ندهید و قبل از آن حتما با پزشک متخصص در این رابطه گفت‌وگو کنید. ببینید آیا چنین روزه‌ای برای شما مناسب هست یا برعکس، ضرر بیشتری به بدن وارد می‌کند. به طور کلی افراد با بیماری‌های مزمن اصلا نباید این روزه را بدون مشورت پزشک بگیرند و حتی اگر هم یک فرد کاملا سالم و عادی بدون مشکلات و شرایط بالا باشند، پیشنهاد می‌شود حداقل ۱ هفته بدن خود را به شرایط آب درمانی عادت دهند.

شش قدم برای آغاز آب درمانی و یک قدم برای بعد از آن

اگر قصد داشته باشید روزه آب بگیرید، باید اطمینان حاصل کنید بدنتان شرایط لازم را برای انجام این کار دارد. برای اینکه متوجه چنین موضوعی شوید، شش راه وجود دارد که پیشنهاد می‌شود حتما انجام دهید تا بتوانید یک روزه آب سالم و اصولی داشته باشید.

۱. مشخص کنید آیا می‌توانید روزه آب بگیرید یا خیر

•  کودکان و نوجوانان در سن رشد خود نیازهای غذایی بیشتری دارند و در نتیجه اگر روزه آب بگیرند، ممکن است با پیامدهای منفی روانی و فیزیولوژیکی روبرو شوند.
• افراد مسن، یعنی کسانی که ۷۵ سال یا بیشتر دارند نباید روزه آب بگیرند چون ممکن است شرایط را برایشان بغرنج کند.
• زنان باردار و شیرده چون باید غذاهای مغذی زیادی برای سلامت جنین و کودک مصرف کنند نباید از چنین رژیمی استفاده کند چون ممکن است سلامت مادر و کودک به خطر بیفتد.
• کسانی که عفونت فعال دارند، در معرض خطر عفونت مکرر هستند یا به طور مداوم دچار نقص عملکرد سیستم ایمنی بدن می‌شوند باید از این نوع روزه خودداری کنند.
• بر اساس انجمن دیابت آمریکا، دیابت ملیتوس یک بیماری خطرناک است که در صورت ابتلا به آن نباید روزه آب بگیرید. حتی اگر طرفداران این نوع رژیم غذایی استدلال کنند که روزه‌ی آب حساسیت به انسولین را افزایش می‌دهد، میزان قند خون را کنترل می‌کند و باعث کاهش نسبی وزن می‌شود، باز هم این نوع رژیم برای افرادی که دیابت ملیتوس دارند خطرناک است و پیشنهاد نمی‌شود.
• بی اشتهایی عصبی و سایر اختلالات مربوط به غذا خوردن یکی از موارد منع روزه آب است.
• بیماری‌های پیشرفته سیستم‌های عروق مغزی، کلیوی و کبدی به عنوان مواردی هستند که در صورت ابتلا به آن‌ها نباید روزه آب بگیرید.

۲. یک دوره‌ی درمانی پیش از روزه آب را تکمیل کنید

قبل از اینکه روزه بگیرید، پیشنهاد می‌شود یک آزمایش از بدن خود تهیه کنید تا متوجه شوید سالم و سلامت هستید. این آزمایش باید کلی باشد تا دید درستی از وضعیت بدنتان به شما بدهد. همچنین اگر داروی خاصی هم مصرف می‌کنید، باید گزارش آن را هنگام مشورت با پزشک به او بدهید تا بتواند راحت‌تر تصمیم بگیرد آیا چنین رژیمی برای شما مناسب هست یا خیر.

۳. بدن خود را برای روزه آب آماده کنید

پیشنهاد می‌شود قبل از اینکه آب درمانی را شروع کنید، اجازه بدهید بدنتان با شرایط پیش رو وفق پیدا کند. مثل هر رژیم غذایی دیگری، این رژیم هم به تمرین نیاز دارد. برای مثال حجم غذایتان را کم کنید، بیشتر آب بنوشید و سعی کنید بیشتر استراحت کنید تا فعالیت چون وقتی آب می‌نوشید، کالری زیادی وارد بدنتان نمی‌شود و در نتیجه اگر زیاد فعالیت کنید ممکن است بیمار شوید. پزشکان تغذیه پیشنهاد می‌کنند افراد برای آماده‌سازی بدن خود حتما رژیم غذایی سبک مثل سبزیجات را در پیش گرفته و غذاهایی نظیر غلات کامل، میوه‌ی تازه، سبزیجات، حبوبات، مغزیجات و روغن زیتون مصرف کنند. اجتناب از غذاهای فرآوری شده، نوشیدنی‌های غیر الکلی، نوشیدنی‌های حاوی قهوه و الکل هم در دستور کار افراد باید قرار بگیرد.

۴. محیطی مناسب با شرایط روزه ایجاد کنید

قبل از اینکه روزه‌ی خود را شروع کنید، اهمیت دارد که محیطی آرام و بدون استرس برای خود فراهم کرده و دسترسی زیادی به آب داشته باشید. به صورت کلی باید در طول یک شبانه روز حداقل ۱٫۸ لیتر آب مصرف کنید. این توصیه‌ی پرفسور «لاورنس آرمسترانگ» از گروه علوم تغذیه در دانشگاه کانکتیکات است.

۵. تمرینات آرامش‌بخشی برای دوران روزه در نظر بگیرید

باید بدانید تمرین کردن حین روزه بسیار اهمین ویژه‌ای برای آماده‌تر شدن بدن دارد چرا که به شما کمک می‌کند سریع‌تر وزن کم کنید و سالم بمانید. به صورت کلی پیشنهاد می‌شود در این دوره‌ی کوتاه مدت روزه‌ی آب اصلا تمرینات پرفشار و سخت انجام ندهید و به جاب آن به سراغ موارد زیر بروید:

• ایروبیک، ژیمناستیک و یوگا با ید به روزه‌ی آب اضافه شوند. توجه داشته باشید شدت هر تمرین با توجه به ظرفیت یک فرد می‌تواند متفاوت باشد.
• درون‌نگری رفتاری و اصلاح سبک زندگی کمک می‌کند فرد روزه‌دار هدف دلایل احتمالی شرایطی که قصد دارد آن‌ها را بهبود ببخشد شناسایی کند و انگیزه‌ی خود را برای روزه‌داری تقویت کند تا بدین ترتیب در دوران روزه‌داری دچار لغزش نشود.
• ریلکسیشن مثل ریلکسیشن عضله، تکنیک‌های تنفس، مدیتیشن و تجسم فکری می‌تواند در کاهش اثرات منفی روزه‌داری آب بسیار موثر باشد.

۶. تصمیم بگیرید چه زمانی می‌خواهید روزه‌ی آب به پایان برسد

قبل از اینکه روزه‌داری را شروع کنید باید بدانید چه زمانی می‌خواهید آن را تمام کنید. البته این موضوع کاملا به شما و شرایط روحی و روانی و جسمی‌تان بستگی دارد اما توصیه می‌شود اصلا از سه روز بیشتر نشود چون شاید به سلامتی‌تان صدمه بزند. معمولا افرادی که روزه‌داری مبتنی بر آب را آغاز می‌کنند و می‌بینند که می‌توانند آن را تحمل کنند، به انجام آن استمرار می‌بخشند که این موضوع شاید برایشان مشکلاتی نظیر بی نظمی در ضربان قلب، رفلاکس معده، الکترولیت غیر نرمال و اختلال گردش خون با کاهش ضربان قلب و فشار خون و… به وجود بیاید.

۷. دوران پسا آب درمانی (یک تا سه روز)

بعد از آب درمانی، حتی به مدت کوتاه، جلوی تمایل شدید خود برای مصرف یک وعده‌ی غذایی بزرگ را بگیرید و سعی کنید آرام بمانید. این را می گوییم چون مصرف یک وعده‌ی غذایی بزرگ بعد از آن همه مدت نوشیدن آب می‌تواند سیستم گوارشی را با مشکل مواجه کند یا باعث ایجاد درد در نواحی معده شود. به جای مصرف یک غذای کامل، سعی کنید اسموتی یا وعده‌های کوچک‌تری مصرف کنید. در طول روز اگر احساس گشنگی زیاد می‌کنید می‌توانید وعده‌ی غذایی را به تدریج بزرگ و بزرگ‌تر کنید.

دوران پسا آب درمانی بسیار اهمیت دارد، به خصوص اگر بعد از یک دوره‌ی طولانی باشد. به این خاطر که شما شاید به سندروم تغذیه‌ی مجدد دچار شوید که یک بیماری بسیار خطرناک و گاهی اوقات کشنده است که باعث می‌شود بدن دچار تغییرات سریع در سطح مایعات و الکترولیت‌ها شود. این وضعیت معمولا یک روز طول می‌کشد اما اگر روزه‌داری شما ۳ روز یا بیشتر طول کشیده، باید بعد از آن هم تقریبا به همین میزان صبر کنید تا بتوانید شرایط خوردن یک وعده‌ی غذایی بزرگ را پیدا کنید.

• رژیم غذایی قبل از بارداری؛ قبل از حاملگی چه غذاهایی بخوریم؟

اشتباهات رایجی که افراد هنگام روزه‌داری آب انجام می‌دهند

یکی از اصلی‌ترین اشتباهاتی که یک فرد روزه‌دار بعد از روزه‌ی آب انجام می‌دهد این است که خیلی سریع شروع به خوردن غذای زیاد می‌کند چون بدنش در تمام مدت روزه‌داری در وضعیت ضعف شدید قرار داشته است. اما توجه داشته باشید یک فرد باید حتما خود را قبل از روزه گرفتن آماده کند، هدف‌های مشخص و قابل دستیابی ترسیم کند، ریلکسیشن یا مدیتیشن نکند، به اندازه‌ی کافی آب مصرف کند و زیادی از حد و ناگهانی غذا نخورد. عدم توجه به این موارد می‌تواند تأثیرات مثبت روزه‌ی آب را هم خنثی کند.

• سریع و زیاد غذا خوردن: بزرگ‌ترین اشتباه هر فرد بعد از رژیم آب درمانی این است که سریع و زیاد غذا بخورد. شما باید بعد از این رژیم به اندازه‌ی صبور شده باشید که بتوانید غریزه‌ی گرسنگی خود را کنترل کرده و به آرامی غذا مصرف کنید. یک فرد روزه‌دار اگر از سلامت و آرامش ذهنی، فیزیکی و عاطفی برخوردار نباشد نمی‌تواند به هدف خود برسد.
• عدم آمادگی: اگر خیلی خوب قبل از روزه‌داری تمرین نکنید، بدنتان دچار شوک خواهد شد چون ناگهان غذا از آن گرفته می‌شود. حتی بعد از این رژیم هم مصرف غذا باید بر پایه‌ی روزه‌داری متناوب باشد. یعنی چندین ساعت گرسنگی و چند ساعت کوتاه، فرصت برای غذا خوردن آن هم به میزان مشخص.
• عدم نوشیدن آب زیاد: عدم نوشیدن آب کافی در تمام مدت روزه‌داری آب می‌تواند بدن را با مشکلاتی بسیار جدی مواجه کند.
• عدم انجام تمرینات: در نهایت باید به تمرین کردن اشاره کنیم. اگر شخصی بدون انجام تمرینات قصد دارد چنین روزه‌ای بگیرد قطعا با مشکل مواجه خواهد شد؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود حین روزه‌داری، حتما تمرینانی نظیر ایروبیک، ریلکسیشن و مواردی از این دست را در برنامه‌ی غذایی خود جای دهید.

یک فرد چقدر می‌تواند روزه‌ی آب داشته باشد؟

از آن جایی که روزه آب بسیار سخت است و هر کسی نمی‌تواند غذا نخوردن را تحمل کند، به همین خاطر تعداد کمی از افراد هستند که چنین رژیم غذایی را دنبال می‌کنند. به صورت کلی روزه آب از کمتر از ۱ روز آغاز شده و تا ۴۰ روز می‌تواند ادام داشته باشد. اینکه چند روز را روزه باشیم بستگی به هدفی دارد که برای بدن و سبک زندگی خود تنظیم می‌کنیم، به سلامت ذهنی و بدنی‌مان، به تجربیات ما از روزه آب و خیلی چیزهای دیگر.

آنچه که ما از آن به عنوان روزه آب می‌شناسیم معمولا دو نوع TRF و IF را شامل می‌شود که مورد نخست روزه متناوب و مورد دوم هم غذا خوردن محدود است که طی آن یک فرد می‌تواند از نصف روز تا سه روز روزه آب بگیرد. این طول مدت نباید خیلی مشکلی داشته باشد اما روزه آب ۴۰ روزه، ۳۰ روزه یا مواردی از این دست واقعا خطرناک هستند. به صورت کلی یک فرد می‌تواند در سه حالت روزه آب بگیرد:

۱. ۱۲-۲۴ ساعت (کوتاه مدت)

• غذا خوردن به مدت محدود مجاز است (در مدل ۱۲ ساعته).
• میزان کالری وارد شده به بدن کمتر می‌شود تا بدن وزن کم کند.
• نیازی به مشورت با پزشک یا تحت درمان بودن نیست.

طبق گفته‌های دکتر «کوری رایدرز» از دانشگاه کلرادو، ظاهرا این نوع رژیم غذایی می‌تواند استراتژی موثری برای کاهش کالری دریافتی کلی در افرادی باشد که سعی در کاهش وزن بدون محدودیت کالری دارند. نظارت مستقیم پزشکی معمولاً برای روزه آب کوتاه‌مدت ضروری نیست، اما در صورت بروز مشکلات باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

۲. رژیم آب درمانی ۱ تا ۳ روزه (طولانی مدت‌)

• معمولا ۲ الی ۳ روز روزه آب و به همین مدت، دریافت کالری.
• مزایای زیادی برای بدن دارد.
• پیشنهاد می‌شود حتما تحت نظر پزشک باشید؛ خصوصا اگر برنامه‌تان سه روزه است.

محققان در آزمایش‌های خود دریافته‌اند که روزه‌داری مبتنی بر آب متناوب مزیت‌های زیادی دارد از جمله کاهش استرس اکسیداتیو و سطح قند خون تا بهبود حافظه و عملکرد شناختی. توجه داشته باشید روزه داری طولانی مدت مبتنی بر آب با خطراتی برای سلامتی همراه است.

۳. بیشتر از سه روز (طولانی مدت، خطرناک)

• برای اهداف درمانی استفاده می‌شود.
• اصلا نباید بدون مشورت و نظارت پزشک انجام شود.

روزه طولانی مدت (PF) به روزه گرفتن به مدت طولانی، از ۳ تا حتی ۴۰ روز اشاره دارد. این نوع روزه داری فقط برای اهداف درمانی توصیه می‌شود و نباید بدون نظارت پزشکی انجام شود. روزه‌داری طولانی‌مدت می‌تواند خطرات جدی مانند کم‌آبی بدن، غش کردن و افتادن، آریتمی‌های خطرناک و همچنین کاهش قابل توجه ضربان قلب و فشار خون را برای سلامتی فرد ایجاد کند. به این ترتیب، تشخیص واجد شرایط بودن برای روزه‌داری طولانی‌مدت، نحوه انجام آن و مدت زمان انجام آن باید با مشورت یک متخصص صورت بگیرد. کل فرایند هم باید تحت نظارت پزشک باشد.

برخی از افراد ممکن است اوایل دوران روزه آب احساس سرگیجه و ضعف داشته باشند و نخواهند کارهای سنگین انجام دهند که کاملا طبیعی است. پیشنهاد می‌شود اگر راننده هستید اصلا روزه‌ی آب نگیرید یا اگر خیلی تمایل به انجام این کار دارید، سعی کنید در روزهایی باشد که قرار نیست رانندگی کنید چون ممکن است باعث سرگیجه و ضعف ناگهانی و در نهایت منجر به تصادف شود.

فوائد رژیم آب درمانی

هم در حیوانات و هم انسان‌ها، آب درمانی با فوائد زیادی برای بدن همراه بوده است. دلایل اصلی روزه آب، بهبود سلامت از طریق کاهش وزن، سم زدایی بدن از مواد شیمیایی سمی ذخیره شده در سلول‌های چربی، تقویت سیستم ایمنی، کاهش التهاب و اتوفاژی است. به صورت کلی چند مورد از اصلی‌ترین فوائد روزه آب در زیر اشاره شده است.

• می‌تواند باعث اتوفاژی شود

یکی از دلایل اصلی کسانی که روزه آب می‌گیرند این است که بدن در طول این فرایند اتوفاژی می‌کند. یعنی بخش‌های بلااستفاده یک سلول تخریب می‌شوند تا انرژی کافی برای تولید بخش‌های جدید به دست بیاید.

• می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند

اگرچه مکانیزم دقیق هنوز مشخص نیست اما روزه آب به نظر می‌رسد که می‌تواند باعث کاهش سطح سدیم و کلسترول در بدن شود و به کنترل دیابت کمک کند که تمام این‌ها می‌تواند دلیلی برای افزایش فشار خون باشد.

• می‌تواند باعث حساسیت در برابر انسولین و لپتین شود

مطالعه‌ای با عنوان «تأثیر رژیم‌های روزه‌داری و رژیم‌های غذایی با محدودیت انرژی بر سطوح لپتین و آدیپونکتین در انسان» توسط دکتر «حامد ورکانه کرد» از پژوهشکده ملی تغذیه و صنایع غذایی ایران نشان داده که روزه‌داری با آب یا روزه‌داری بسیار کم‌کالری باعث کاهش قابل توجه غلظت لپتین سرم و در نتیجه افزایش حساسیت بافت بدن به لپتین می‌شود.

• می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن را کاهش دهد

روزه آب می‌تواند بیماری‌های مزمن مانند سرطان، بیماری‌های قلبی عروقی، بیماری‌های خودایمنی، دیابت ملیتوس و اختلال شناختی را بهبود بخشد. روزه آب سلامت متابولیک را از طریق بهبود حساسیت به انسولین، نشانگرهای چربی خون، فشار خون بالا و نشانگرهای التهاب که همگی در خطر ابتلا به و پیشرفت بیماری مزمن نقش دارند، بهبود می‌بخشد.

• ۹ برنامه‌ی غذایی عالی برای سلامت کلی بدن و کاهش وزن

مضرات روزه آب

خطرات سلامتی ناشی از روزه آب شامل کم آبی بدن، فشار خون بالا ارتواستاتیک، بدتر شدن سایر شرایط سلامتی، کاهش وزن نامناسب و مواردی دیگر مانند سردرد و کمردرد است. دکتر جان فینل از دانشکده پزشکی AOMA در تگزاس یک مطالعه روی ۷۶۸ نفر انجام داده تا بتواند عوارض جانبی روزه‌داری آب را مورد بررسی قرار دهد که نتیجه‌ی زیر به دست آمد:

• خستگی: ۴۸٫۲٪
• بی‌خوابی: ۳۳٫۵٪
• حالت تهوع: ۳۲٫۲٪
• سردرد: ۳۰٫۱٪
• فشار خون: ۲۹٫۲٪
• سنکوپ (کاهش جریان خون به مغز و در نتیجه غش کردن و از حال رفتن به صورت ناگهانی): ۲۸٫۳٪
• سوءهاضمه: ۲۵٫۹٪
• کمر درد: ۲۵٫۷٪
• درد در اندام‌ها: ۱۶٪
• درد شکمی: ۱۵٫۱٪
• اسهال: ۱۴٫۲٪
• استفراغ: ۱۲٫۵٪
• درد مفصلی: ۱۲٫۱٪
• تپش قلب: ۱۱٫۴٪

به طور کلی، محققان معتقدند که اثرات نامطلوب بر سلامت فرد در طی روزه‌ آب اگر تحت نظارت پزشکی باشد، خفیف تا متوسط خواهد بود اما در غیر این صورت شاید شدید باشد. در ادامه به برخی از خطرات مهم‌تری که باید از آن‌ها آگاه بود اشاره می‌کنیم.

• ممکن است کاهش وزن اشتباهی را تجربه کنید

کاهش وزن از طریق روزه آب، در صورتی که رویکرد درستی نداشته باشید، نه تنها می‌تواند منجر به تجزیه سلول‌های چربی شود، بلکه تجزیه‌ی پروتئین ماهیچه‌ها و اندام‌های احشایی را نیز در پی خواهد داشت. این نوع کاهش وزن نامناسب است زیرا منجر به تحلیل رفتن عضلات و در نتیجه کاهش وزن می‌شود در حالی که کاهش وزن صحیص اصلا نباید اینگونه باشد. بنابراین ضروری است که روزه آب در محیطی راحت و آرام و بدون عوامل استرس‌زای بیرونی انجام شود. استرس انرژی مورد نیاز بدن را افزایش می‌دهد که ممکن است بدن نیاز داشته باشد علاوه بر چربی‌ها، ذخایر پروتئینی خود را از عضلات و اندام‌های داخلی نیز تجزیه کند.

• ممکن است با کمبود آب بدن مواجه شوید

شاید عجیب به نظر برسد اما روزه آب شاید باعث کم آبی بدن شود. از آنجایی که ۲۰ تا ۳۰٪ آب بدن از غذایی که مصرف می‌کنیم به دست می‌آید، اگر مقدار کافی آب برای جایگزینی آن میزان آب در طول رژیم آب درمانی مصرف نشود، بدن به کم‌آبی دچار خواهد شد. کم آبی بدن می‌تواند با علائم و نشانه‌های تشنگی، بی حالی، سردرد، گیجی، سرگیجه، گودی چشم و خشکی پوست و غشاهای مخاطی خود را نشان دهد.

• ممکن است به افت فشار خون ارتواستاتیک مبتلا شوید

هیپوتانسیون ارتواستاتیک و سنکوپ به کاهش قابل توجه فشار خون و به دنبال آن از دست دادن هوشیاری در هنگام ایستادن از حالت خوابیده به پشت اشاره دارد. شایع‌ترین علت افت فشار خون ارتواستاتیک، کم آبی بدن است که می‌تواند در نتیجه‌ی روزه آب ایجاد شود.

• ممکن است باعث تشدید بیماری‌های مختلف شود

یکی از بارزترین مشکلات روزه آب نقرس است. نقرس وضعیتی است که در آن سطوح بالای اسید اوریک خون باعث تجمع رسوبات کریستال‌های اسید اوریک در مفاصل و در نتیجه منجر به دوره‌های حاد التهاب دردناک می‌شود.. بنابراین بیماران مبتلا به نقرس نباید روزه آب بگیرند. علاوه بر این، شرایطی مانند عفونت فعال، دیابت شیرین، بی اشتهایی عصبی و سایر اختلالات مربوط به غذا خوردن،‌ بیماری‌های پیشرفته سیستم عروق مغزی، کلیوی و کبدی ممکن است با روزه آب بدتر شوند.

در پایان

به صورت کلی به نظر می‌رسد روزه آب یک روش مناسب برای کاهش وزن و افزایش سلامتی کلی بدن باشد اما اگر به مدت بسیار محدود صورت بگیرد. این رژیم غذایی اگرچه محبوبیت زیادی در بین افراد مختلف دارد اما اگر به مدت طولانی مثل روزه آب ۴۰ روزه انجامک شود، می‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد. همچنین توجه داشته باشید بسیاری از فوائد روزه‌داری آب فقط از طریق آزمایشات صورت گرفته روی حیوانات تأیید شده‌اند و شاید برای انسان‌ها صدق نکنند.

روزه آب همچنین می‌تواند خطرات زیادی هم داشته باشد که غالبا اگر روزه‌داری بیشتر از ۳ روز ادامه پیدا کند خود را نشان خواهند داد. اگر به دنبال روزه‌داری مبتنی بر آب سالم هستید، سعی کنید مدل متناوب و کوتاه مدت آن را امتحان کنید که از ۱۲ ساعت تا ۳ روز ادامه دارند.

• ۱۰ ماده غذایی مفید برای جلوگیری از پیری زودرس

منابع: Healthline ،Svalbardi