بهترین کتابهای ویسواوا شیمبورسکا؛ نویسندهی «آدمهای روی پل»

افراد کمی در تاریخ موفق شدهاند که برنده جایزه نوبل بشوند. جایزه نوبل به معنی این است که دریافتکننده آن آدم مهمی در تاریخ انسان بوده و برای دستاوردهایش باید از او قدردانی بشود؛ اما بسیاری از این برندهها با وجود تاثیرات مثبتی که بر روی دنیا میگذارند نام کمرنگی دارند. اشعار و آثار ویسواوا شیمبورسکا به قدری تکاندهنده و زیبا بودند که در 1996 میلادی جایزه نوبل را برای او به ارمغان آورند. دیدگاههای انساندوستانه، فلسفی و اخلاقی این زن شاعر لهستانی امروزه به عنوان بهترین اشعار سروده شده توسط زنان شاعر شناخته میشود. زندگینامه این شاعر زن به اندازه اشعارش جذاب است و آثار او تا به امروز همچنان از جایگاه بالایی برخوردار هستند.
زندگینامه ویسواوا شیمبورسکا
پیش از آن که آثار ویسواوا شیمبورسکا را معرفی کنیم، باید با سبک تفکر، دیدگاهها و تاریخچه زندگی این شاعر لهستانی آشنا بشویم. ویسواوا شیمبورسکا در سال 1923 متولد شد. پدر ویسواوا شیمبورسکا سرپرست یک املاک خانوادگی یک کُنت بود. زمانی که او هشت ساله بود، خانواده او به کراکوف منتقل شدند و او در آنجا به دبیرستان رفت. بین سالهای 1945 تا 1948 او در دانشگاه یاغیلونیا کراکوف ادبیات و جامعهشناسی مطالعه کرد. نخستین شعر منتشر شدهاش، «من کلمه را جستجو میکنم»، در مارس 1945 در یک روزنامه کراکوف چاپ شد. «به همین دلیل زندهایم»، نخستین مجموعه شعر او و همچنین از مهمترین آثار ویسواوا شیمبورسکا که تلاشی بود برای انطباق با رئالیسم سوسیالیستی؛ سبک ادبی مورد تأیید رسمی رژیم کمونیستی لهستان. در سال 1953 میلادی او به کادر تحریریه مجله «زندگی ادبی» که مجلهای هفتگی با موضوعات فکری بود پیوست و تا سال 1981 میلادی در آنجا ماند. در این دوره او به عنوان یک شاعر و همچنین به عنوان یک منتقد کتاب و مترجم شعر فرانسوی شهرت یافت. در دهه 1980 او برای مطبوعات زیرزمینی با نام مستعار آثار خود را منتشر میکرد.
بین سالهای 1952 تا 1993 میلادی شیمبورسکا بیش از دوازده مجموعه شعر منتشر کرد. او بعدا دو مجموعه اول را که شامل اشعاری به سبک رئالیسم سوسیالیستی بودند، به عنوان نشانههایی از نیتهای واقعی شاعرانهاش رد کرد. سومین مجموعه او، «فریاد به یتی» در سال 1957، تغییر واضحی به سمت سبک شخصیتر اشعار این شاعر زن نشان داد و نارضایتیاش را از کمونیسم (به ویژه استالینیسم) ابراز کرد. مجموعههای بعدی، مانند «نمک»، «هیچ پایانی برای سرگرمی» و «میتوانست» شامل اشعاری هستند که به خاطر زبان دقیق و ملموس و فاصلهی کنایهآمیزشان قابل توجهاند. گزیدههایی از اشعار او به زبان انگلیسی ترجمه و منتشر شده است و تعدادی از برترین آثار او نیز به زبان فارسی بازگشتهاند. او در سال 1996 برنده جایزه نوبل شد. داوران کمیته ادبی جایزه نوبل در توصیف وی، او را موتسارت شعرخوانده بودند. کسی که ظرافت های زبانی را با شور و هیجان های بتهوونی در هم آمیخته بود. تلاش بیپایان او برای حقوق بشر و اشعار جذاب و رئالیستی او و همچنین مقالهها و جستارهایی که نوشته بود باعث شده که او امروز به عنوان یکی از بهترین شاعران زن تمام دوران شناخته بشود. او در تاریخ 2012 میلادی درگذشت.
آثار و کتابهای شعر
ویسواوا شیمبورسکا کتابهای متعددی را در طول زندگی خود منتشر کرد که ما در این مقاله آنها را به شما معرفی کردهایم.
آدمهای روی پل
این کتاب از مهمترین و بهترین آثار ویسواوا شیمبورسکا است که آن را در دهه هشتاد میلادی به چاپ رساند. «آدمهای روی پل» از آثار اخیرتر زندگی این شاعر است که در آن نکات هنری اشعار خود مانند دقت کنایه آمیز، پارادوکس، تضاد و کم بیانی برای روشن کردن مضامین و وسواسهای فلسفی خودش را به بهترین شکل ممکن به تصویر کشیده است. این برشی کوچک از کتاب «آدمهای روی پل» است:
قهر نکن عزیزم، همیشه که عشق پشت پنجره هامان سوت نمی زند
گاهی هم باد شکوفه های آلوچه را می لرزاند
دنیا همیشه قشنگ نیستپاشو عزیزم
برایت یک سبد گل نرگس آورده ام
با قصهی آدمها روی پلآدمها روی پل راه میروند
آدمها روی پل میترسند
آدمها روی پل میمیرند.
همین قدر کافی است
کتاب «همین قدر کافی است» آخرین کتاب ویسواوا شیمبورسکا است. مجموعهای کوتاه از چندین شعری که او پیش از مرگش سروده بود. این کتاب با وجود اینکه در انتهای زندگی او نوشته شده، همان شکل شوخطبعی سیاه و در عین حال نگاه فلسفی موشکافانه او را در خودش دارد.
هیچ چیز دوبار اتفاق نمیافتد
کتاب «هیچ چیز دوبار اتفاق نمیافتد» دقیقا یک سال پس از اینکه ویسواوا شیمبورسکا برنده جایزه نوبل شد منتشر شده است. این کتاب گزیدهای از اشعار این شاعر لهستانی است که گزیدهای گذرا از زندگی او در دوران کمونیستی را بازتاب میدهد. با وجود اینکه سیاست مستقیما بر روی آثار او تاثیر گذاشته ولی اشعار او به هیچ عنوان مستقیما سیاسی نیستند و در طریق انسانی بودنشان، به روایت حقایق میپردازند. این شعری از مجموعه هیچ چیز دوبار اتفاق نمیافتد اوست:
هیچ چیز نمیتواند دو بار اتفاق بیفتد و اتفاق نخواهد افتاد
درنتیجه ناشی به دنیا آمده ایم
و خام خواهیم رفت
حتی اگر کودنترین شاگرد مدرسه ی دنیا میبودیم
هیچ زمستانی یا تابستانی را تکرار نمی کردیم
هیچ روزی تکرار نمیشود
هیچ شبی، دقیقاً مثل شب پیش نیست
هیچ بوسهای ، مثل بوسهی قبل نیست
و نگاه قبلی مثل نگاه بعدی
این جا
کتاب «اینجا» مجموعه اشعار دیگری از ویسواوا شیمبورسکا است. این کتاب نیز مانند کتاب قبلی گلچینی از اشعار زندگی اوست و همان زیبایی، شوخطبعی و ظرافت آثار قبلی او را دارند. این کتاب نیز از مطرحترین آثار این شاعر زن لهستانی است که به زیبایی به توصیف جهانبینی خود و انتقالش به مخاطب میپردازد. این یکی از اشعار زیبای ویسواوا شیمبورسکا در کتاب «این جا» است:
چهرهها.
میلیاردها چهره بر گستره زمین.
هر یک متفاوت از چهرههایی که بودهاند و خواهند بود.
ولی چه کسی حقیقت طبیعت را درمییابد؟
شاید از رشد بی وقفهاش خسته شده
و ایده های گذشتهاش را تکرار میکند.
با نقاب های کهنه بر چهره ما.
شاید ارشمیدس است که از کنارت رد میشود در لباس جین،
کاترین کبیر در لباسی ارزان،
چندتایی فرعون با کیف دستی و عینک
از دیگر آثار ویسواوا شیمبورسکا که به زبان فارسی ترجمه شدهاند میتوان به «عکسی از یازده سپتامبر»، «خاتمه ندارد»، «نمک» و «عجیبترین کلمات» اشاره کرد که هرکدام از این کتابها اگر از طرفداران لحن این شاعر هستید قطعا ارزش تهیه کردن و خواندن را دارد.
منبع: دیجیکالامگ