توسل به سن‌وسال (Argument from Age) | مغلطه به زبان آدمیزاد (۶۳)
تعریف: مغلطه توسل به سن‌وسال موقعی پیش می‌آید که پیش‌فرض گوینده یا شنونده این باشد که نسل‌های قبلی از نسل فعلی حکیم‌تر و داناتر هستند، بنابراین هر استدلالی را که تحت عنوان حکمت گذشتگان مطرح شود، درست‌تر از آنچه که هست می‌پندارند.
معادل انگلیسی: Argument from Age
معادل‌های جایگزین: حکمت کهن‌سالان
الگوی منطقی:
شخص ۱ می‌گوید Y صحیح است.
شخص ۱ عارفی بود که در گذشته‌های دور می‌زیست.
بنابراین Y صحیح است.
مثال ۱:
از سوامی پاتوتی، که در قرن ششم میلادی می‌زیست، نقل است: «خودشناسی یعنی روزی خود شناختن.» این روزا از این جواهرات پیدا نمی‌کنی!
توضیح: جملات قصار بسیاری هستند که به اندازه‌ی حکاکی‌های ۱۵۰۰ سال پیش مبهم، نامفهوم و بی‌معنی هستند. چیزی که عوض شده دیدگاه ماست. وقتی هم که پای متون و شخصیت‌های کهن در میان باشد، گاهی لابلای ابهامات معنایی پیدا می‌کنیم که وجود ندارد یا امکان ندارد از نیت اصلی نویسنده موقع بیان‌شان باخبر بود.
مثال ۲:
مامان‌بزرگم بهم گفته بود که باید هر روز صبحونه تخم‌مرغ و بیکن بخورم تا سالم بمونم.
توضیح:
شاید کمی غیرمحترمانه به نظر برسد، ولی نسل‌های قبلی «داناتر» نیستند. دانایی ربطی به سن‌وسال ندارد. ما دو نسل اطلاعات علمی داریم که پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایمان از آن بی‌بهره بودند و طی دو نسل قبل هم دنیا تغییرات زیادی را به خود دیده است. شاید برخی توصیه‌ّها در همه‌ی زمان‌ها و مکان‌ها حقیقت داشته باشند، ولی برخی توصیه‌ها، مثل توصیه‌ی مثال بالا، ریشه در باورهای روز دارند و باید مثل بطری شیر خراب دورشان انداخت.
استثنا: در مواقعی که سن‌وسال و قدمت به طور مستقیم به حقیقت ادعای مطرح‌شده مربوط باشد، مغلطه‌ای اتفاق نمی‌افتد. مثلاً: «شراب هرچقدر قدیمی‌تر بهتر.»
راهنمایی: یادتان باشد که حتی یونانیان باستان هم چرت‌وپرت زیاد گفتند.
منابع:
مغلطه‌ای رایج در اینترنت. منبع آکادمیک برای آن یافت نشد.
ترجمه‌ای از:
