ورزش چگونه می‌تواند به بهبود اختلال دوقطبی کمک کند؟
اختلال دوقطبی به یک وضعیت روانی اشاره دارد که فرد گاهی اوقات به دوره‌ی افسردگی و روحیهای ضعیف دچار میشود و گاهی هم حال و هوای شیدایی و دوره‌ی سرخوشی دارد. اگرچه بسیاری از مردم با دگرگونی‌های خلقی روبه‌رو میشوند، ولی این دگرگونی برای افراد مبتلا به اختلال دوقطبی بسیار شدیدتر و غیر قابل پیش‌بینی است.
اختلال دوقطبی به طور معمول با دارو و برخی شیوه‌های درمانی مهار میشود. با وجود این، برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که ورزش کردن و فعالیت بدنی هم ممکن است به برخی از این بیماران کمک کنند تا بهتر با این شرایط کنار بیایند و کمتر دچار افسردگی و زودرنجی شوند.
اکنون پرسشی که به میان می‌آید این است که ورزش چگونه روی اختلال دوقطبی و نشانه‌های آن تأثیر می‌گذارد. آیا به‌راستی با ورزش کردن می‌توان این بیماری روانی را کنترل کرد؟ در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
تأثیر ورزش روی دگرگونی‌های خلقی در بیماران دوقطبی
ورزش می‌تواند برای بیشتر مردم شادابی و روحیهای قوی را به دنبال داشته باشد. هنگامی که ورزش می‌کنید، بدن شما اندروفین ترشح می‌کند که به‌عنوان یک هورمون حال خوب کن شناخته میشود. با گذشت زمان، افزایش سطح این هورمون می‌تواند احساس بهتری به شما بدهد و به طور کلی حالتان را خوب کند. دقیقا به همین دلیل است که ورزش را یک راهکار طبیعی برای مبارزه با افسردگی و اضطراب تلقی می‌کنند. جدا از این، ورزش روی کاهش استرس و مقابله‌ی بهتر با آن هم تأثیر می‌گذارد.
با توجه به این فایده‌ی ورزش می‌توانیم فرض کنیم ورزش برای کسانی که به اختلال دوقطبی دچار هستند هم گزینه‌ی مناسبی است. یک بررسی پژوهشی در سال ۲۰۱۵ ادعا داشت این موضوع می‌تواند درست باشد، ولی نه همیشه!
برای نمونه، یکی از پژوهش‌ها به این نتیجه رسید که ورزش در برخی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی به کاهش هیپومانیک کمک می‌کند؛ وضعیتی که شدت کمتری نسبت به شیداییِ شدید دارد. همچنین می‌تواند منجر به خواب بهتر و راحت‌تری هم شود. افزون بر این، این پژوهش نشان داد که برخی ورزش‌های خاص تأثیر آرامش‌بخشی بیشتری برای بیماران دارند. از این دست ورزش‌ها می‌توان به پیاده‌روی، دویدن و شنا اشاره کرد.
با وجود این، همین پژوهش نشان داد که ورزش ممکن است نشانه‌های شیدایی را برای سایر افراد مبتلا به اختلال دوقطبی شدیدتر کند. این می‌تواند منجر به بدتر شدن شرایط در دوره‌ی هیپومانیک و شیدایی شود.
یک پژوهش دیگر هم در سال ۲۰۱۳ به نتایج مشابه‌ای رسید. پژوهشگران یک برنامه را به کار گرفتند که ورزش، تغذیه و فعالیت‌های مناسبی را برای افراد چاق مبتلا به اختلال دوقطبی در نظر گرفته بود. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که برنامه‌شان توانسته سلامت کلی و وزن این بیماران را بهبود ببخشد. با وجود این، همچنین اشاره کردند که ورزش می‌تواند نشانه‌های شیدایی را بدتر کند.
ورزش در برابر خطرات اختلال دوقطبی برای سلامتی
اختلال دوقطبی تنها روی سلامت روانی تأثیر نمی‌گذارد و حتی می‌تواند سلامت جسمی شما را هم به خطر بیندازد. اگر به این اختلال دچار باشید، با احتمال ابتلا به بیماری‌های جسمی بیشتری روبه‌رو خواهید بود.
پژوهش‌هایی در سال ۲۰۱۵ نشان دادند اگر به اختلال دوقطبی مبتلا باشید، ممکن است بیشتر در خطر دچار شدن به این مشکلات و بیماری‌های زیر قرار بگیرید.
- چاقی
- سکته‌ی مغزی
- بیماری‌های قلبی
- دیابت نوع ۲
این پژوهش‌ها همچنین نشان دادند این مشکلات نه تنها برای سلامت کلی شما دردسرساز هستند، بلکه می‌توانند نشانه‌ها و شرایط اختلال دوقطبی را هم بدتر کنند. یکی از دلایل احتمالی این رویداد، افزایش بی‌تحرکیِ ناشی از این اختلال است. با توجه به پژوهش‌ها، افراد مبتلا به مشکلات روانی معمولا تحرک بسیار کمتری دارند. در بین این بیماران، بیماران دوقطبی هم کم‌تحرک‌ترین افراد به شمار می‌روند!
شما با ورزش و فعالیت بدنی که دقیقا وارونه‌ی کم‌تحرکی است، می‌توانید جلوی مشکلات ناشی از بی‌تحرکی و اختلال دوقطبی را بگیرید. بنابراین، شما با ورزش می‌توانید وزن خود را مدیریت کنید و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت نوع ۲ و سکته‌ی مغزی را هم کاهش دهید.
- اختلال افسردگی دو قطبی چیست و چگونه درمان میشود؟
- اختلال دو قطبی چیست؛ علل بروز، علائم و روش‌های درمان
چگونه با وجود افزایش وزن ناشی از داروهای اختلال دوقطبی می‌توان ورزش کرد؟
همانگونه که بالاتر گفتیم، چاقی می‌تواند دردسر زیادی برای افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ایجاد کند. گاهی اوقات ممکن است این افزایش وزن به دلیل مصرف برخی داروها برای مهار این اختلال روی دهد. داروهای دوقطبی می‌توانند منجر به دگرگونی‌هایی در سوخت‌وساز بدن شوند و نگذارند بدنتان مانند گذشته کالری بسوزاند. همچنین ممکن است این داروها باعث افزایش اشتها و پرخوری شوند.
گروه‌های دارویی زیر به احتمال زیاد منجر به افزایش وزن میشوند.
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد روان‌پریشی
- داروهایی که ترکیبات ضد افسردگی و روان‌پریشی دارند
- تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو
اگر پس از شروع به استفاده از این داروها متوجه شدید که به طور ناگهانی وزن اضافه کرده‌اید، حتما با پزشک خود سخن بگویید. اگر اضافه وزن مهارنشده داشته باشید، شاید لازم باشد از داروهای دیگری استفاده کنید. با وجود همه‌ی این‌ها، هیچ‌وقت بدون مشورت با پزشک خود دست از مصرف دارو نکشید و دوز مصرفی خود را تغییر ندهید.
در برخی شرایط خاص، افزایش فعالیت بدنی و ورزش می‌تواند جلوی اضافه وزن را بگیرد و کالری‌سوزی را افزایش دهد. شما با ورزش می‌توانید چربی بسوزانید، ماهیچه بسازید و وزن خود را مهار کنید. ولی حتما پیش از ورزش باید با پزشک خود مشورت کنید و دیدگاه او را جویا شوید.
سخن پایانی
اختلال دوقطبی یک بیماری روانی است که می‌تواند تا پایان عمر همراهتان باشد، ولی با درمان مناسب و به کارگیری برخی راهکارها می‌توانید آن را مهار و مدیریت کنید. اگرچه مصرف داروها به طور معمول گزینه‌ی درمانی بنیادین برای مقابله با این بیماری به شمار می‌رود، ولی ورزش هم می‌تواند راهکار مناسبی باشد و به کمک شما بیاید. با توجه به پژوهش‌ها، ورزش می‌تواند نشانه‌های منفی اختلال دوقطبی را کاهش دهد و همچنین به کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری‌های مرتبط با این اختلال کمک کند.
کارشناسان بر این باورند که برای مقابله با اختلال دوقطبی بهتر است کم‌وبیش ۳ تا ۵ روز در هفته به مدت دست‌کم ۳۰ دقیقه ورزش کنید. بنابراین، با پزشک خود مشورت کنید و از او برای آغاز ورزش و افزایش فعالیت بدنی خود کمک بگیرید.
شما پیش از به کارگیری هر نوع برنامه‌ی ورزشی باید با یک پزشک سخن بگویید، به‌ویژه اگر اهل ورزش نباشید. همچنین ورزش‌ها و تمرین‌هایی را که منجر به درد یا شدیدتر شدن نشانه‌های بیماری شما میشوند، انجام ندهید. افزون بر این، در صورتی که دیدید شرایط شما بدتر شد باید بلافاصله دست از ورزش بکشید و به پزشک مراجعه کنید.
برنامه‌ها، ورزش‌ها و تمرین‌های زیادی وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها کمک بگیرید. برای نمونه، در نوشته‌های زیر ورزش‌های گوناگونی را بررسی کرده‌ایم.
- بهترین تمرین‌های ورزشی برای کاهش وزن و بهبود سلامتی
- ۳ تمرین ورزشی ۱۰ دقیقه‌ای ساده که در خانه می‌توانید انجام دهید
- تمرین پلیومتریک چیست و چه فوایدی برای تناسب اندام دارد؟
- تاباتا چیست و چطور به کاهش وزن کمک می‌کند؟
- تمرین انفجاری برای سوزاندن چربی شکم چیست و چگونه باید انجام شود؟
- تمرین ورزشی تناوبی تنشی چیست و چه فوایدی دارد؟
تلاش کنید بهترین ورزش را انتخاب کنید و حتما دیدگاه کارشناسان را درباره‌ی آن‌ها جویا شوید. شما با کمک پزشک خود می‌توانید بهترین برنامه را دنبال کنید، زیرا هر برنامه و ورزشی تنها برای برخی از مردم مناسب است و ممکن است با شرایط شما سازگار نباشد. بنابراین، گزینه‌های پیش روی خود را کامل بررسی کرده و با پزشکان هم مشورت کنید تا با دید بهتری به مقابله با اختلال دوقطبی بپردازید.
منبع: Healthline
