کهکشان راه شیری شاید با چیزی که همیشه دیده‌اید تفاوت داشته باشد
دانشمندان با شناسایی ناهمواری بازوهای بیرونی راه شیری، به یافته‌های تازه‌ای درباره‌ی کهکشان ما دست یافته‌اند که می‌تواند تصور همیشگی از شکل آن را دستخوش تغییری گسترده کند.
شاید لازم باشد تا فرضیات خود را درباره‌ی اینکه «کهکشان راه شیری» (Milky Way Galaxy) از بیرون چگونه به‌نظر می‌رسد، تغییر دهیم. در حالی که تصویر عمومی در نظر گرفته شده برای کهکشان راه شیری یک مارپیچ میله‌ای با بازوهای بلند و متناسب است، چالش مهم این است که ما این برداشت را از داده‌های جمع‌آوری شده از داخل کهکشان انجام داده‌ایم که دید ناقصی از بخش بیرونی آن ارائه می‌دهد.
کار جدید تلسکوپ فضایی هابل اما بر اساس اندازه‌گیری فاصله تا اجرام کیهانی، نشان می‌دهد که حداقل بخشی از بازوهای بیرونی کهکشان ممکن است بزرگ‌تر و عضلانی‌تر از چیزی باشند که تصور می‌شود. به گفته‌ی تیم تحقیقاتی هابل و طی مقاله‌ای که در «استروفیزیکال ژورنال» (Astrophysical Journal) منتشر شده است، پیش‌بینی‌هایی که این شکل بازوهای تا سال ۱۹۷۱ میلادی حاکی از وجود مجموعه‌از از بازوها در لبه‌ی بیرونی کهکشان بود.
«جاش پیک» (Josh Peek) اخترشناس مؤسسه‌ی علمی تلسکوپ فضایی در بالتیمور گفت: «احتمال زیادی وجود دارد که قرص بیرونی کهکشان راه شیری، شبیه به کهکشان نزدیک، یعنی مسیه ۸۳ با بازوهای کوتاه و چند-تکه باشد.»
او و همکارانش بر روی بازوی مارپیچی برساوش کهکشان راه شیری تمرکز کردند. نقشه‌برداری کهکشان ما معمولا شامل تلاش برای اندازه‌گیری فاصله تا اجرام گوناگون موجود در آن است. دانشمندان می‌توانند از میزر (بر وزن لیزر) که به‌طور طبیعی منابع رادیویی هستند که در مناطقی با تعداد زیادی ستارگان پرجرم روی می‌دهند، استفاده کنند. اما چون میزرها در همه جا وجود ندارند، دانشمندان اغلب نیاز به استفاده از تکنیک‌های دیگری برای تقریب فاصله‌ها در مقیاس کهکشانی است.
اخترشناسان با اندازه‌گیری مکان منابع رادیویی طبیعی معروف به میزر (نقاط صورتی در سمت راست) و ابرهای غبار (نقاط آبی) نقشه‌ی جدیدی از کهکشان راه شیری ایجاد کردند.
Robert L. Hurt (Caltech, IPAC), Leah Hustak (STScI)
گام دیگر استفاده از چگونگی حرکات ابرهای گازی است اما چالش این روش، پیش‌بینی این حرکات بر اساس اطلاعات ناقص کنونی است. ناسا اعلام کرده است که در حالت ایدئال، حرکت اندازه‌گیری شده برای یک ابر گازی مستقیما با فاصله‌ی آن به دلیل چرخش کلی کهکشان راه شیری مرتبط است و به دانشمندان امکان می‌دهد تا ساختار کهکشان را تعیین کنند.
مطالعه‌ی تازه این پرسش را مطرح کرد که اگر یک ابر گازی بتواند حرکات تصادفی هم داشته باشد چه روی می‌دهد. ایجاد نقشه‌های غبار سه‌بعدی مستلزم مشاهده‌ی رنگ گروه‌هایی از ستاره‌ها در سراسر آسمان است. به گفته‌ی ناسا ستارگانی که غبار زیادی میان آن‌ها و تلسکوپ وجود دارد، در مقایسه با رنگ طبیعی خود سرخ‌تر به‌نظر می‌رسند.
داده‌های هابل در حقیقت پیچیدگی بیشتری را نسبت به تصور قبلی برای بازوی برساوش (Perseus) نشان داد. مشاهدات ابرهای غبارآلود نشان داد که برخلاف آنچه مطالعات دیگر فرض می‌کردند، ابرها در فاصله‌ی بازوی برساوش (تقریبا ۶۰۰۰ سال نوری) قرار ندارند، بلکه به سوی فاصله‌ی تقریبا ۱۰ هزار سال نوری حرکت می‌کنند.
اکنون اما تیم هابل قصد دارد تا مشاهدات خود را روی بخش مرکزی کهکشان راه شیری هم متمرکز کند تا درک بهتری از نحوه‌ی شکل‌گیری کهکشان به‌عنوان یک کل پیدا کند. «کاترین زاکر» (Catherine Zucker) همکار مأموریت هابل و یکی از اعضای تیم تحقیقاتی در STScI قصد دارد از نقشه‌های سه‌بعدی غبار با استفاده از مشاهدات فروسرخ از یک میلیارد تا دو میلیارد ستاره‌ی قرمز شده توسط غبار، استفاده کند.
ناسا با اشاره به اینکه اطلاعات بیشتر ممکن است از رصدخانه‌های دیگر به‌دست بیاید، گفت: «با پیوند دادن این نقشه‌های تازه‌ی غبار با بررسی سرعت گاز موجود، اخترشناسان می‌توانند نقشه‌ی موجود کهکشان راه شیری داخلی را همان‌طور که قبلا درباره‌ی بخش بیرونی کهکشان راه شیری انجام داده‌اند، اصلاح کنند. ایده‌های مطالعه برای زمان تلسکوپ پذیرفته می‌شود.»
انتظار می‌رود که «تلسکوپ فضایی رومی نانسی گریس رومن» (Nancy Grace Roman Space Telescope) بتواند با استفاده از نور فروسرخ برای دیدن غبار از کل صفحه‌ی کهکشان و در چند ساعت نقشه‌برداری کند و شاید برای نخستین بار آن سوی کهکشان راه شیری را مشاهده کند. علاوه بر این رصدخانه‌ی «ورا روبین» (Vera Rubin) می‌تواند رصدهایی را از نقاط کم‌نور و دور پیش ببرد که وقتی با توانایی تلسکوپ رومن همراه می‌شود، فاصله‌های بسیار دورتر را هم پوشش می‌دهد.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از تصور همیشگی درباره‌ی شکل کهکشان راه شیری
Credit: NASA/JPL-Caltech
منبع: Space
عالی
من خودم عاشق نجومم