بالگرد نبوغ فردا در مریخ پرواز می‌کند

با گذشت چند روز از به‌روزرسانی و در نهایت آزمایش موفق پره‌های بالگرد مریخ‌پیمای نبوغ، ناسا اعلام کرد که تلاش برای نخستین پرواز کنترل‌شده در مریخ روز دوشنبه انجام خواهد شد.

اگر این بار همه چیز طبق برنامه پیش برود، بالگرد مریخ‌پیمای «نبوغ» (Ingenuity) آماده می‌شود تا روز دوشنبه پرواز خود را در سیاره‌ی سرخ انجام دهد. نخستین پرواز کنترل‌شده و موتوردار که قرار است در ساعت ۰۳:۳۰ (۱۲:۰۰ به وقت تهران) روز ۱۹ آوریل (۳۰ فروردین) انجام شود.

بر خلاف زمان رسیدن این مسافر کوچک به همراه مریخ‌نورد «پشتکار» (Perseverance) به مریخ، امکان دیدن زودهنگام تصاویر نخستین پرواز و بررسی میزان موفقیت وجود ندارد. بلکه تیم بالگرد در آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا باید اولین داده‌های پرواز را تجزیه‌وتحلیل کنند و در نهایت نتیجه‌ی پرواز ۰۶:۱۵ منطقه‌ی زمانی شرقی (۱۴:۴۵ به وقت تهران) اعلام خواهد شد.

نخستین پرواز بالگرد نبوغ ابتدا برای ۱۱ آوریل (۲۲ فروردین) برنامه‌ریزی شده بود اما پس از کشف مشکلی در توالی انجام مراحل پرواز که هنگام آزمایش پره‌ها در دور بالا معلوم شد، تیم مأموریت پرواز بالگرد را تا انجام به‌روزرسانی نرم‌افزاری به تأخیر انداخت. داده‌هایی که این تیم در ۱۶ آوریل (۲۷ فروردین) دریافت کرد، نشان می‌دهد که بالگرد آزمایش پره‌ها در دور بالا را با موفقیت به پایان رسانده است.

اکنون این بالگرد که دو هفته را در سرمای شدید شب‌های مریخ به تنهایی دوام آورده است، منتظر فرمان تیم کنترل زمینی مأموریت است تا به صورت خودکار نخستین پرواز را در سیاره‌ای دیگر انجام دهد.

نخستین پرواز

بالگرد مریخ‌پیمای نبوغ در حقیقت یک نمایش فناوری محسوب می‌شود. این وسیله‌ی ۱٫۸ کیلوگرمی در روز دوشنبه حدود ۴۰ ثانیه پرواز خواهد کرد که ابتدا با رساندن سرعت چرخش پره‌ها به ۲۵۳۷ دور در دقیقه طی ۶ ثانیه از زمین بلند می‌شود و سپس برای ۳۰ ثانیه در ارتفاع ۳ متری معلق می‌ماند، می‌چرخد، عکس‌برداری می‌کند و در نهایت روی سطح مریخ فرود می‌آید.

این بالگرد که تا کنون نقاط عطف گوناگونی مانند آزمایش پره‌ها و حفظ انرژی را سپری کرده، اکنون برای پرواز در جو رقیق مریخ که فشار آن تنها ۱ درصد جو زمین است، آماده می‌شود. برای فرستادن داده‌های نبوغ به زمین توسط سیگنال‌هایی رادیویی از فاصله‌ی ۲۷۸٫۴ میلیون کیلومتری به ۱۵ دقیقه و ۲۷ ثانیه زمان لازم است.

آزمایش پره‌های بالگرد نبوغ
Credit: NASA/JPL-Caltech/ASU

ثبت داده‌های پرواز

ارتباط بالگرد نبوغ با زمین از طریق مریخ‌نورد پشتکار انجام می‌شود. در هنگام پرواز مریخ‌نورد در فاصله‌ی ۶۵ متری از بالگرد مستقر می‌شود تا دید کاملی به میدان هوایی درنظر گرفته شده برای آن داشته باشد و بتواند به‌خوبی مراحل پرواز را ثبت و از آن فیلم و عکس تهیه کند.

در طول ایستادن ۳۰ ثانیه‌ای نبوغ در ارتفاع ۳ متری، این بالگرد ۳۰ بار در هر ثانیه عکس‌برداری می‌کند تا به پردازشگر ناوبری کمک کند که از تراز بودن بالگرد و قرار داشتن در میدان هوایی ۱۰ متر در ۱۰ متر مطمئن شود.

این بالگرد که نخستین عکس خود را هنگام بیرون آمدن از دل مریخ‌نورد پشتکار گرفته بود، در طول پرواز از یک دوربین دوم با کیفیت بالا هم که زاویه‌ی آن رو به افق است، استفاده خواهد کرد.

پس از نشستن روی سطح مریخ، احتمالا تصاویر کیفیت پایین و سیاه و سفید دوربین ناوبری در ابتدا دردسترس خواهد بود و تصاویر رنگی دوربین با کیفیت بالا، روز بعد ارائه می‌شود. پشتکار هم تصاویر تهیه شده را به زمین ارسال خواهد کرد. این مریخ‌نورد در روزهای اخیر مشغول آزمایش تصویربرداری از بالگرد بود و از جمله تصاویر باکیفیتی از آزمایش پره‌های آن تهیه کرده است.

«مایکل واتکینز» (Michael Watkins) مدیر آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا درباره‌ی این پرواز گفت: «شمار انگشت‌شماری از شاهدان عینی نخستین پرواز برادران رایت را دیدند و خوشبختانه آن لحظه‌ی تاریخی در یک عکس عالی ثبت شد. اکنون ۱۱۷ سال بعد ما با کمک عکاسان رباتیک خود در مریخ، فرصتی شگفت‌انگیز برای در میان گذاشتن نتایج نخستین تلاش برای پرواز کنترل‌شده در سیاره‌ای دیگر داریم.»

هدف اصلی این پروژه به‌عنوان یک آزمون نمایش فناوری، به‌دست آوردن اطلاعات دقیق مهندسی از بالگرد است تا بتوان عملکرد این نوع وسیله‌ی نقلیه در مریخ را بررسی کرد و در پروژه‌های آینده از آن به عنوان دستیاری برای مریخ‌نوردها استفاده کرد.

عکس کاور: بالگرد مریخ‌پیمای نبوغ برای نخستین پرواز خود در مریخ آماده می‌شود.

Credit: NASA/JPL-Caltech/ASU

منبع: CNN